Babakumar Khinayat
18 órája
В возрасте 89 лет ушёл из жизни известный венгерский учёный Евразийской археологии, специалист по древней истории и историографии венгров ЭРДЕЛИ ИШТВАН. Эрдели - известный специалист по археологии, хорошо знакомая личность особенно в странах СНГ. За свою сознательную жизнь он опубликовал тысячи статей, около сорока монографий и произведений, которые с достоинством были оценены. Он стал известен как эксперт гуннской и аварской археологии и периода завоевании венгров Карпатского бассейна. Опытный специалист, работающий в академических институтах и университетах, он уделял особое внимание Востоку, он был в тесном сотрудничестве с учёными Казахстана. Л сожалению не смог принять приглашение казахских братьев из-за их семейного положения и старости прийти в гости в РК. Он руководил начатое дело Тото Тибора на казахской земле в 1990–70-х годах, создал различные общества, фонды и оказал максимальную поддержку исследованию и изучению археологии Казахстана. Также принимал активное участие в научной деятельности Ассоциации Мадияр-Туран.
Эрдели окончил Будапештский университет по специальности археолог у корифея венгерской археологии Ласло Дьюла. В 1955–59 учился в аспирантуре Ленинградского института археологии у профессора Н. Артомонова. В то время он принимал участие в знаменитых научных экспедициях на Памир, Волгу-Дон, Башкортостан, и дружил со знаменитым Л.Н. Гумилевым, дружба которая продолжалась до конца его дней. Одним из его мечтаний было передать письма, заметки и автографы Национальному университету им. Л.Н. Гумилева, которые остались напоминанием их дружбы. Тысячи людей были впечатлены его знаниями, смирением и преданностью науке. Он никогда не был скуп на советы и всегда делился своей мудростью. Пусть Земля будет Ему пухом ! (Мы опубликуем научный портрет ученого в научных журналах в ближайшем)
Еуразия археологиясының білгірі, мажарстанның көрнекті археологы, байырғы мажар тарихы мен тарихнамасының айтулы білгірі ЭРДЕЛИ ИШТВАН 89-ға қараған шағында өмірден озды. Қилы мектептер мен түрлі кезеңдерді бастан өткерген Эрдели - археология ғылымында, әсіресе ТМД аумағында танымал маман. Себебі, қалыптасуы мен қызметі мажарлардың байырғы тарихының мәселесімен дендеп айналысқан ол СПб., Мәскеуде қызмет жасаған, Мажарстаннан басқа аумақтарда да - ТМД-да (1976-1982), Моңғолияда (1961-1990) археологиялық қазба жұмыстарын ұзақ уақыт бойы жүргізу бақытына ие болған жан. Ол ғұмырында мыңдаған мақала, қырықшақты монография мен еңбек жариялады, алқау, марапат-мақтауды көп естіді. Ол ғұн, авар және мажарлардың Қарпатқа қоныстану кезеңмен дендеп айналысқан кәсіби маман ретінде танымалдыққа ие болды. Академиялық институттарда, университеттерде қызмет жасаған кәнігі маман қазақ археологиясына, тарих ғылымына ерекше ден қоятын, көптеген мақалалары Қазақстанда жарық көрді, ғалымдармен етен байланыста болды. Қазақ ағайындардың шақыруын қабыл алуға отбасылық жағдайы мен жасының ұлғаюйына байланысты мүмкін болмады. Ол, қазақ жерінде сонау 190-70 жылдары Тот Тибор бастап кеткен бастаманың жалғасын табуға бағыт-бағдар беріп отырды, түрлі қоғам, қорлар құрып, барынша қолдау жасады. Мадияр-Тұран Қауымдастығының ғылыми шараларына белсене атсалысып жүрді.
Соғыс тауқыметені тартқан Эрдели Будапешт универсиетен археолог мамандығымен мажарлардың қоныстану тарихының корифейін Ласло Дьюладан оқып бітірген ол қызмет жолын музейден бастаған. 1955-59 жылдары Ленинградтағы археология институтының аспирантурасында Н.Артомоновта оқыған. Осы кезде атақты памир, Еділ-Дон, Башқұрстан ғылыми экспдициясына қатысқан.Осы кезден басталған атақты Л.Н.Гумилевпен арадағы шынайы достығы өмірінің соңына дейін жалғасты. Бір арманы Л.Н.Гумилевпен достығының айғағы болған хат, жазба, қолтаңбаларды Л.Гумилев атындағы Ұлттық Университетке тапсыра алмай кетті. Ол енді бізге аманат болып қалды. Марқұмның телегей білім мен кішіпейілдігі, ғылымға деген адалдығы мыңдаған жанды тәнті ететін. Ақыл-кеңесін аямайтын. Бақұл бол Абзал Жан! (ғалымның ғылыми портретін алдағы уақытта ғылыми журналдарға жариялаймыз)
Nincsenek megjegyzések:
Megjegyzés küldése